Kącik czytelniczy. Książki na ważne tematy: budowanie wewnętrznej siły
Wielkimi krokami zbliża się koniec roku szkolnego i nasze dzieci zaraz opuszczą szkolne mury. Większość zobaczymy ponownie we wrześniu, część ruszy w dalszą drogę. A może tak na wakacje zapisać nasze dzieci do nieco innej szkoły, takiej, która wspaniale pomaga kształtować charakter i buduje wewnętrzną siłę, a do tego można ją zabrać wszędzie w plecaku? Dziś w szkolnym kąciku czytelniczym proponujemy starszym uczniom dwie książki Przemka Staronia pt. Szkoła bohaterek i bohaterów wydane przez Wydawnictwo Agora.
Kim jest autor?
Przemysław Staroń to polski nauczyciel i wykładowca, z wykształcenia psycholog i kulturoznawca. W 2018 został uhonorowany tytułem Nauczyciela Roku, otrzymał też nominację do „nauczycielskiego Nobla”, czyli Global Teacher Prize. Jest jednym z prekursorów wykorzystywania mediów społecznościowych w polskiej edukacji i jednym z popularyzatorów edukacji filozoficznej w polskim systemie edukacji. Jest aktywny w mediach społecznościowych i ogólnie w sieci, gdzie przygotowuje materiały skierowane przede wszystkim do młodych odbiorców. Jego książki wydane przez Agorę cieszą się sporym uznaniem i – posługując się językiem popkultury – mogą stać się dla dorastających młodych ludzi czymś na kształt patronusa*
Szkoła bohaterek i bohaterów, czyli jak radzić sobie z życiem
Szkoła bohaterek i bohaterów, czyli jak sobie radzić z życiem jest po trosze poradnikiem, po trosze opowieścią. A przede wszystkim jedną wielką lekcją życia i kopalnią wiedzy. Autor zebrał w niej pytania, które zadają sobie młodzi ludzie. Przyjrzał się trudnościom, z jakimi się zmagają. I przygotował dla nich nie tyle zbiór gotowych rozwiązań, co mapę, dzięki której mogą łatwiej wkraczać w dorosłość. Radzić sobie z wątpliwościami, jakie nieuchronnie pojawiają się w okresie dojrzewania. Z wyzwaniami, jakie niesie życie każdego z nas. Jednocześnie wskazuje, gdzie szukać latarni, które oświetlą naszą drogę, gdy staje się coraz mroczniejsza.
Książka podzielona jest na osiemnaście rozdziałów, z których każdy zaczyna się od ważnego pytania, np. „Dlaczego ludzie oceniają mnie poprzez wygląd?”, „Skąd mam wiedzieć, czego pragnę?”, czy też ” Czy to źle być smutnym?”. I Przemek Staroń, jak przystało na dobrego mentora, nie udziela odpowiedzi, wskazując jedyną słuszną drogę. Raczej dzieli się swoim doświadczeniem, pokazując, że w tych trudnościach i w tych wątpliwościach młodzi ludzie nie są sami. Że ich problemy są powszechniejsze, niż mogliby przypuszczać. A skoro inni znaleźli sposób na ich rozwiązanie, oni sami także mogą. A potem wskazuje kierunek, w jakim powinni podążać, gdzie szukać odpowiedzi. Skąd czerpać inspirację, by każdy wypracował swoją własną, indywidualną metodę radzenia sobie z przeciwnościami losu. I tu kolejny atut – choć autor powołuje się także na doświadczenia filozofów i psychologów, pokazuje młodym ludziom, że odpowiedzi i wskazówek mogą szukać znacznie bliżej, w tekstach kultury popularnej. W książkach spoza kanonu lektur, w filmach, pokazuje, że los wielu fikcyjnych bohaterek i bohaterów jest tak naprawdę lustrzanym odbiciem ich własnego losu.
Szkoła bohaterek i bohaterów, czyli jak radzić sobie ze złem
Tematem części drugiej jest radzenie sobie ze złem. I choć teoretycznie można książki czytać niezależnie od siebie, uważam, że najlepiej potraktować je jako kolejne stopnie swego rodzaju życiowego kursu. Mówiąc obrazowo – najpierw musimy nauczyć się raczkować, by potem stawiać pierwsze kroki, lub skończyć jeden rok studiów, by pójść na kolejny. Dlatego właśnie zachęcam Was, byście Wy i Wasze nastoletnie dzieci sięgnęli po obie książki w odpowiedniej kolejności.
Książka – jeszcze obszerniejsza niż poprzednia część – składa się z siedemnastu zróżnicowanych rozdziałów. Każdy poświęcony jest nieco innemu problemowi, z jakim można zmagać się w wieku nastoletnim. Są to problemy, których „kalibru” często my, dorośli nie do końca rozumiemy (np. dlaczego postępowanie dorosłych jest pozbawione sensu albo poczucia, że szkoła jest beznadziejna). A także takie, które występują mniej powszechnie (jak chodzenie na terapię czy branie leków). I jeszcze te najbardziej powszechne (jak poczucie niedopasowania, szukanie miejsca w życiu i poczucie, że nasze blizny nigdy się nie zagoją).
Nad każdym z problemów autor pochyla się tak samo starannie i z równą powagą. Żadnej z bolączek wieku nastoletniego nie uważa za błahą czy niewartą uwagi. Jest w tym wyczuwalna ogromna empatia. Wrażliwość na potrzeby młodego człowieka, który wchodzi w dorosłość z pewnym bagażem doświadczeń, lecz zbyt małym, by poradzić sobie z każdym problemem. Przemek Staroń zaś, jak dobry i zaangażowany mentor, stara się wyciągnąć pomocną dłoń. Wskazać, jak z daną sytuacją można sobie poradzić i gdzie szukać inspiracji do radzenia sobie z podobnymi problemami.
Dlaczego warto?
Teksty, do których odwołuje się Staroń, nie należą do niszowych. Są znane wielu młodym ludziom, choćby ze słyszenia – jest sporo Harry’ego Pottera, są Gwiezdne Wojny. Jest Baśniobór, Lustrzanna, Gwiazd naszych wina, są też superbohaterowie. I to jest właśnie język, którym należy mówić do młodych ludzi! Tak jak dowodzi się, że w celu uzyskania skutecznej komunikacji z przedszkolakiem powinno się przykucnąć i mówić do niego, patrząc prosto w oczy, tak samo ważne jest dopasowanie komunikatów i odniesień do poziomu młodzieży. Nie dotrzemy do nich, mówiąc „z góry”, autorytarnym tonem, ale pochylając się nad tym, co jest dla nich ważne. I to właśnie robi Przemek Staroń w Szkole…, udziela młodym ważnych życiowych lekcji w sposób dla nich zrozumiały. A – zupełnie na marginesie – pokazuje, ile świetnych rzeczy znaleźć można chociażby w książkach).
To książki o emocjach, tak prostych do nazwania, ale tak trudnych do diagnozowania i okiełznania. O komunikacji i pracy samodzielnej czy w grupie. Także o uczuciach. O zależnościach między naszymi działaniami a postrzeganiem siebie. I odwrotnie – między postrzeganiem siebie a działaniami, słowem. O wszystkim tym, o czym tak warto uczyć, a czego nauczać niewielu się podejmuje. Odwołując się do własnych rozterek, autor pokazuje młodym odbiorcom, że wie, o czym mówi. Jest w jego opowieści wiele empatii i zrozumienia, a tego młodym odbiorcom naprawdę bardzo potrzeba. Staroń wyjaśnia młodym ludziom mechanizmy złych zachowań, pozwala je zrozumieć i spojrzeć na nie w szerszym kontekście. Właśnie ta wiedza jest najważniejszym narzędziem, które będą mogli wykorzystywać przez całe dorosłe życie.
Obie książki to prawdziwa szkoła, szkoła życia, która daje wiedzę z najbardziej zaniedbanego w kontekście tradycyjnej edukacji systemowej obszaru. A dzięki temu, że odwołuje się do czytelnych i znanych młodym przykładów, że mówi ich językiem, jest to szkoła, do której wracać będą z przyjemnością.
***
Zachęcamy do czytania wcześniejszych wydań kącika czytelniczego:
O książkach na aktualne tematy: uchodźcy
Książki na aktualne tematy: równość, demokracja, dyskryminacja
Kącik czytelniczy. Książki na ważne tematy: polsko-ukraiński projekt książkowy
_______________